Συνέντευξη στη Βίλλυ Μπελογιάννη
Οταν μιλά κανείς με νεαρούς ανθρώπους των δημιουργικών τεχνών, όπως ο Καλαματιανός ποιητής Ξενοφών Φουρναράκος, δεν μπορεί να αποφύγει εκείνο το ελπιδοφόρο συναίσθημα που διαψεύδει τις παραδεδομένες πεποιθήσεις περί πνευματικής παρακμής. Το βέβαιο είναι πως διαβάζοντας το μόλις προσφάτως εκδεδομένο ποίημα του, η ρομαντική πίστη μας στην πνευματική φύση των ανθρώπων αφυπνίστηκε ανεπιστρεπτί. Στην συνέντευξη που ακολουθεί, ο Ξενοφών Φουρναράκος μας λέει δύο λόγια για την δική του «Ασκητική του Αγιου Ερωτα».- «Η ασκητική του Αγιου Ερωτα»… Πρόκειται ολοφάνερα για μια πρωτόγνωρη ωδή στον Ερωτα. Παραλληλίζοντας τον «Αγιο Ερωτα» σου με έναν «άγιο-ασκητή», πιστεύεις εν τέλει πως ο έρωτας είναι καταδικασμένος να περνά μέσα από φουρτούνες και θύελλες για να φτάσει στην ιδανική του κατάσταση;
Η ασκητική του Αγιου Ερωτα εκφράζει έναν τρόπο «άσκησης» στον Ερωτα, ο οποίος Ερωτας μόνο σαν Αγιος μπορεί να υπάρξει. Αγιος στην κυριολεκτική του σημασία σημαίνει αγωνιστής. Η ασκητική του Αγίου Ερωτα είναι μία προετοιμασία για την παλαίστρα του Ερωτα.
Πράγματι πιστεύω πως ο Ερωτας πρέπει να περάσει μέσα από δυσκολίες για να ισχυροποιηθεί αλλιώς στην πρώτη μικρή δυσκολία θα καταρρεύσει. Ο,τι δεν ασκείται τελικά ατροφεί.
- Θα έλεγε κανείς, διαβάζοντας την ενότητα του ποιήματος την παρατεθειμένη στο διαδίκτυο, πως είσαι φανερά επηρεασμένος από τον Ελύτη («Μ’ ένα γυαλί χαράζω την παλάμη ν’ αλλάξω τις γραμμές της μοίρας»). Ποιες θεωρείς άμεσες λογοτεχνικές επιρροές σου;
Ο συγκεκριμένος στίχος είναι από τους πρώτους χρονολογικά στίχους του βιβλίου και γράφτηκε πριν από αρκετά χρόνια. Εκείνη την εποχή πράγματι δεν είχα βρει ακόμα εντελώς το προσωπικό μου ύφος, πειραματιζόμουν θα μπορούσα να πω. Παρ’ όλα αυτά, ήταν ένας στίχος που μου άρεσε και γι αυτό τον συμπεριέλαβα. Το εκφραστικό ύφος του βιβλίου στο σύνολό του όμως είναι ένα ύφος καθαρά προσωπικό.
Ο Καβάφης υπήρξε ο μεγαλύτερος και ο σπουδαιότερος δάσκαλος για μένα, αλλά και ο Σεφέρης και ο Ελύτης σε πολύ μεγάλο βαθμό, καθώς και ο Ρίτσος. Επιδίωξα όμως να μάθω από αυτούς, όχι να τους αντιγράψω.
- Πρόκειται για το πρώτο σου βιβλίο. Ενας μεγάλος φιλόσοφος, ο Καντ, υποστήριζε πως οι «πραγματικοί λογοτέχνες» δεν γράφουν παρά μόνο ένα μεγάλο σύγγραμμα στην ζωή τους. Σε τρομάζει το ενδεχόμενο να μην έχεις παρόμοια έμπνευση στο μέλλον;
Καταρχήν, ας βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Ο Καντ αναφερόταν στους μεγάλους λογοτέχνες, όχι σε μένα. Και για να απαντήσω τώρα στην ερώτηση, όχι, δεν με τρομάζει το ενδεχόμενο να μην έχω έμπνευση στο μέλλον, αυτό που με τρομάζει είναι να μην έχω έμπνευση και να συνεχίζω να γράφω.
- Πώς γεννήθηκε λοιπόν η «Ασκητική του Αγιου Ερωτα»; Η ασκητική του Αγιου Ερωτα ξεκίνησε να γράφεται πριν από αρκετά χρόνια κι ενώ στην αρχή δεν ήμουν βέβαιος τι ήταν αυτό που έγραφα, σιγά σιγά άρχισε να παίρνει σχήμα. Κάποια στιγμή όμως συνέβη κάτι συγκλονιστικό. Ηρθε η μούσα! Τελικά τίποτα δεν συνέβη μεταξύ μας, αλλά αυτό δεν έχει τόση σημασία. Τι νόημα θα είχε να έγραφα για κάποια μόνο και μόνο με την προϋπόθεση πως θα ανταποκρινόταν στα αισθήματά μου; Αυτό νομίζω πως είναι και το σημαντικότερο στοιχείο του βιβλίου, η ανιδιοτέλεια με την οποία γράφτηκε.
Ωστόσο, ως πηγή έμπνευσης δεν είναι αποκλειστικά και μόνο μία γυναίκα, είναι η ίδια η ανθρώπινη υπόσταση, γιατί αν περιοριζόμουν μόνο σε μία γυναίκα θα ήταν μία πράξη κινούμενη από συγκαλυμμένο εγωισμό. Κάθε γυναίκα μπορεί να μετατραπεί σε μούσα, φτάνει ν’ αγαπηθεί, αυτή είναι η πρώτη και η κυριότερη προϋπόθεση. Δεν υπάρχουν γυναίκες που δεν μπορούν να εμπνεύσουν, υπάρχουν άντρες που δεν μπορούν να τις αγαπήσουν. Και το αντίστροφο βέβαια, οφείλω να συμπληρώσω.
- Το νεαρό της ηλικίας σου προξενεί εντύπωση, όταν αντικρίζει κανείς ένα τόσο ώριμα κεντημένο ποίημα. Πώς σε αντιμετωπίζει η λογοτεχνική κοινότητα; Επιπλέον, πόσο εύκολο είναι να παραμένει κανείς «ρομαντικός» στις μέρες μας;
Η λογοτεχνική κοινότητα δεν γνωρίζει την ύπαρξή μου. Περί ρομαντικότητας τώρα, όσο παράξενο ίσως κι αν ακουστεί δεν θεωρώ τον εαυτό μου ρομαντικό, μάλλον ρεαλιστή τον θεωρώ. Κοιτάζω γύρω μου και αυτό που βλέπω είναι πως χωρίς αγάπη τίποτα καλό δεν μπορεί να υπάρξει. Πόσο ρομαντική μπορεί να θεωρηθεί μία τόσο ρεαλιστική διαπίστωση;
- Η «Ασκητική του Αγιου Ερωτα» έχει ορισμένο δέκτη;
Η ασκητική του Αγιου Ερωτα απευθύνεται σε όλους, το θέμα είναι, αν θα βρει ανταπόκριση από τον αναγνώστη. Ολες οι μορφές των ανθρώπινων σχέσεων βασίζονται στην αλληλεπίδρασή τους.
- Είναι ένα αποκύημα πεσιμισμού το ποίημα αυτό; Προσωπικά δυσκολεύομαι να το συγκαταλέξω σε κάποιο είδος της λογοτεχνικής γραμματολογίας, καθώς δείχνει να πορεύεται ακροθιγώς μέσα από όλες τις φάσεις της ερωτικής οντότητας – πάθος, θλίψη, νοσταλγία, μετάνοια, λατρεία, ευτυχία…
Είναι έτσι όπως το τοποθετείς, αντανακλάει πολλές διαφορετικές εικόνες, όπως πολύπλευρη είναι και η ίδια η ανθρώπινη υπόσταση. Βέβαια η λύπη και η μοναξιά ξεπροβάλλουν πιο έντονα, για τον έρωτα που δεν βρίσκει ανταπόκριση άλλωστε μιλάει, όμως και πάλι, δεν εξυμνείται η παράδοση στη λύπη αλλά η μονομαχία μαζί της. Το όπλο, και σε αυτή την περίπτωση, είναι για άλλη μια φορά η ειλικρινής ανιδιοτέλεια… «Ο πόνος ο δικός μου είναι βουβός, σε κοιτάζει με μάτια χαμογελαστά. / Η Λύτρωση / θα έρθει μέσ’ από την δική σου την ευτυχία / Οχι την δική μου.…»
- Η απήχηση που είχε το βιβλίο δεν μπορεί να μετρηθεί σε απλά ποσοστά, παρατηρώ στο διαδίκτυο ουσιώδη σχόλια αναγνωστών πάνω στα συναισθήματα τέρψης που προκάλεσε η ανάγνωση του. Πιστεύεις ότι το ποίημα εκπλήρωσε τον στόχο του; Αφού βρήκε δηλαδή σχεδόν ο κάθε αναγνώστης κάτι που να τον αφορά.
Η σχέση ενός λογοτέχνη με τον αναγνώστη βασίζεται πάντα στην αλληλεπίδρασή τους – ο αναγνώστης είναι ένας συν-δημιουργός. Ετσι, άλλη απήχηση έχει το ίδιο λογοτεχνικό έργο σε δύο διαφορετικούς ανθρώπους, και αυτή η απήχηση δεν έχει να κάνει απαραίτητα με την μόρφωση ή την νοημοσύνη κάποιου. Πιο καλά θεωρώ πως θα νιώσει το βιβλίο μία απλή νοικοκυρά πλούσια σε αισθήματα, παρά ένας κορυφαίος ακαδημαϊκός εγκλωβισμένος στην διανοητική του αυταρέσκεια. Η ασκητική του Αγιου Ερωτα έχει σαν θέμα της τον Ερωτα, και στον Ερωτα όλη η ουσία βρίσκεται στο να τον βιώσουμε, όχι στο να τον αναλύσουμε.
Κάθε φορά που ένας άνθρωπος συγκινείται με την ανάγνωση του βιβλίου, η ασκητική του Αγιου Ερωτα εκπληρώνει τον σκοπό της.
- Πώς βλέπεις την «τετράγωνη» παράδοση λογοτεχνικών κειμένων στην εκπαίδευση;
Είναι κι αυτό άλλη μία μέθοδος σερβιρίσματος κονσερβοποιημένης γνώσης. Ο στόχος δεν είναι οι μαθητές να εξελιχθούν σε ανθρώπους που θα μάθουν να σκέφτονται, ο στόχος είναι να εξελιχθούν σε ανθρώπους που θα μάθουν να δέχονται. Στο χέρι μας είναι, αυτή τη νοοτροπία, και μάλιστα στην καθολική της μορφή, να την πολεμήσουμε. Η ζωή που μας δόθηκε να ζήσουμε δεν είναι απαραίτητη αυτή, μπορεί να είναι κάποια άλλη, όποια θέλουμε εμείς.
============================
Info:
Το βιβλίο «Η Ασκητική του Αγιου Ερωτα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελυτρον και μπορείτε να το βρείτε στα περισσότερα βιβλιοπωλεία της Καλαμάτας.
Εκδόσεις Ελυτρον: Ιατροπούλου 1, Καλαμάτα. Τηλ.: 27210 94173. E-mail: elytron@otenet.gr
============================
ΠΗΓΗ: Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Στην Μπρίζα" τον Φεβρουάριο του '09
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου